Stanisław Gronkowski

Stanisław Gronkowski (ur. 7 stycznia 1922r. w Radomiu, zm. 20 maja 2004r. w Krakowie) był wieloletnim aktorem Narodowego Starego Teatru w Krakowie. Zagrał na jego deskach w przeszło 66 przedstawieniach. Był mocno związany z Krakowem i życiem teatralnym tego miasta. W 1946 roku, jeszcze jako student Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Rzeźby, zapisał się do Studia Aktorskiego Teatru Rapsodycznego pod kierownictwem Tadeusza Kudlińskiego, gdzie można było uzyskać uprawnienia aktorskie. W 1948 roku znalazł się w stałym zespole aktorskim tego, jakże ważnego dla Krakowianów w czasie wojny, teatru. Występował w spektaklach Rapsodycznego w czasach jego największej świetności. Później kontynuował współpracę z zespołem już pod nazwą krakowskiego Teatru Poezji. Grał w spektaklach takich jak: „Lord Jim”, „Pan Tadeusz”, „Beniowski”, „Eugeniusz Oniegin”, „Rozkaz 269”, „Aktorzy w Elsynorze”, „Polonez pana Bogusławskiego”, „Kopernik”, „Nie igra się z miłością”, „Sen nocy letniej”. W 1955 roku przeniósł się do zespołu aktorskiego Starego Teatru. Na tej scenie zadebiutował rolą Montazego w spektaklu „Ruy Blas” w reżyserii Wilama Horzycy.  W sezonie 1956/57 czterokrotnie współpracował z Tadeuszem Kantorem – w jego Teatrze Cricot 2 oraz w Starym. Później występował w spektaklach równie znanych i cenionych reżyserów, np. u Jerzego Kaliszewskiego, Zygmunta Hbnera, Andrzeja Wajdy, Jerzego Kreczmara, Jerzego Grzegorzewskiego, Krystiana Lupy. Najczęściej grał u  Jerzego Jarockiego („Matka” Witkacego, „Zmierzch” Babla, „Cymbelin” Szekspira, „Proces” Kafki, „Sen o bezgrzesznej” Żeromskiego, „Rewizor” Gogola, „Słuchaj, Izraelu!” Sity, „Sen srebrny Salomei” Słowackiego) oraz u Konrada Swinarskiego („Nie-boska komedia” Krasickiego, „Woyzeck” Büchnera, „Fantazy” Słowackiego, „Klątwa” Wyspiańskiego, „Sędziowie” Wyspiańskiego, „Sen nocy letniej” Szekspira, „Dziady” Mickiewicza, „Wyzwolenie” Wyspiańskiego). W ciągu swojej ponad 39 letniej pracy w Starym Teatrze wykreował wiele ciekawych ról teatralnych, odszedł na emeryturę w 1994 roku. Gronkowski był również rozpoznawalnym aktorem filmowym i telewizyjnym. Zagrał w filmach takich jak – „Podhale w ogniu” z 1955r., „Zobaczymy się w niedzielę” z 1960r., „Jak rozpętałem drugą wojnę światową” z 1969r. ,czy „Racławice. 1794” z 1979 r. Szerszej publiczności był znany z roli Kugela w serialu „Czterej pancerni i pies”. Stanisław Gronkowski został odznaczony Krzyżem Oficerskim OOP w 1989r. Aktor zmarł w 2004 roku, został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.