Przedstawienie:
Moralność pani Dulskiej
Autor:
Gabriela Zapolska przedstawienia tego autora >
Reżyser:
Roman Niewiarowicz przedstawienia tego reżysera >
Scenografia:
Stanisław Tenerowicz przedstawienia tego scenografa >
Obsada:
Pani Dulska: Jadwiga Żmijewska przedstawienia >
Pan Dulski: Władysław Neubelt przedstawienia >
Zbyszko Dulski*: Czesław Łodyński przedstawienia >
Zbyszko Dulski*: Karol Podgórski przedstawienia >
Hesia Dulska: Maria Kościałkowska przedstawienia >
Mela Dulska : Alicja Kamińska przedstawienia >
Juliasiewiczowa*: Alicja Matusiakówna przedstawienia >
Juliasiewiczowa*: Jadwiga Bukojemska przedstawienia >
Lokatorka: Irena Żuchowicz przedstawienia >
Hanka: Izabela Wilczyńska przedstawienia >
Tadrachowa*: Maria Bednarska przedstawienia >
Tadrachowa*: Maria Kierzkowa przedstawienia >
* rola dublowana
Opis:
Reżyseria Romana Niewiarowicza (współpraca literacka Zygmunta Leśnodorskiego) poszła po linii w której ukazano ludzkie cechy Dulskich, wyzbyto się farsy i pokazano „burżujstwo”, jako zjawisko tragiczne. Twórcza praca całego zespołu aktorskiego stworzyła jedno z najlepszych przedstawień teatru pod dyrekcją Dąbrowskiego.
Przede wszystkim rola tytułowa. Jadwiga Żmijewska miała trudne zadanie „uprawdopodobnienia” Dulskiej, tak nadającej się do przejaskrawienia. Wybrnęła z tych trudności doskonale (chyba tylko groteskowy kapelusz pozostał z dawnego schematu, ale ostatecznie ten szczegół nie razi). Żmijewska ukazała bezgraniczną głupotę Dulskiej, jej wyżywanie się w snobizmie, głębokie przekonanie o własnej „cnocie”, fundowanej na nieposzlakowanej opinii. Patrząc na mamę Dulską wiemy już, że zagadnienia w rodzaju celu i sensu życia zupełnie jej nie obchodzą. Wyliczone wyżej cechy „burżujstwa” Dulska posiada w najwyższym stopniu.
Posiada je również Dulski (strasznego Ramola zrobił zeń Władysław Neubelt) i posiada je również Juliasiewiczowa (grają tę rolę – Alicja Matusiakówna i Jadwiga Bukojemska). Bukojemska szczęśliwie nie robiła z niej odrażającej zewnętrznie baby, lecz świadomą swych wdzięków kokietkę.
Niektóre formy dulszczyzny należą już do głębokiej przeszłości, ale pamiętajmy, że dulszczyzna może się odradzać, choć w nowych zupełnie formach, zawsze jest aktualna. Na tym polega wychowawcza rola sztuki i dziś – zwłaszcza w nowej, odkrywczej interpretacji, jaką widzieliśmy w Krakowie.
Goa, Dramat podwójnej moralności, Tygodnik Powszechny 1950, nr 2.