[…]Świadomość dystansu pomiędzy światem zjawisk a człowiekiem, który umie te zjawiska oddalić nieco od siebie i z tej perspektywy dopiero oglądać je i ocenić – powinien posiadać także nowoczesny teatr. Próbę tak pojętego teatru ujrzeliśmy wreszcie w Krakowie. Było nią przedstawienie Świętej Joanny. Udramatyzowana kronika historyczna Bernarda Shawa, intelektualny dramat publicystyczny i polityczny otrzymał swoje „drugie dno”, głęboką perspektywę, dzięki której ostro i plastycznie zarysował się dowcip, wewnętrzna dialektyka i w pełni nowoczesna filozofia dziejów. Inscenizator i reżyser, Władysław Krzemiński, przy współudziale scenografii Tadeusza Kantora potraktował wielką jednorazową przygodę Joanny d’Arc jako punkt wyjścia dla pokazania powszechnej przygody ludzkości. Dwa procesy Dziewicy Orleańskiej: jeden inkwizycyjny, który ją uśmiercił, drugi kanonizacyjny, który ją unieśmiertelnił – stały się symbolem procesów historycznych kształtujących społeczeństwa.

Henryk Vogler, Przygody w teatrze, Kraków 1960.

Nareszcie zobaczyliśmy kawałek prawdziwego, rzeczywiście współczesnego teatru. Nareszcie nie było na scenie ani dziewiętnastowiecznego muzeum, ani pseudonowoczesnej kokieterii. Spoza historycznej kroniki przemawiał współczesny pisarz i dotykał spraw, które są żywe i bolesne także w dwudziestym wieku. Scenografia pełną wstrząsającą wymowę i konsekwencję artystyczną osiągnęła przez to, że powstała nie na marginesie, ale w najgłębszym związku z ideą utworu, że przenikała, rozwijała i narzucała wyobraźni jego intelektualną i moralną problematykę.

Zygmunt Greń, Prawdziwy dramat człowieka, Dziennik Polski 22.II.1956.

Wyraz całości determinuje przed wszystkim scenografia Tadeusza Kantora, która w sposób zdecydowany sugeruje kierunek i myśl konstrukcyjną spektaklu. Jej nurt zasadniczy wyrażają trzy nadnaturalnej wielkości figury plastyczne – symboliczne wyobrażenia trzech potęg: kościoła, monarchii i rycerstwa. Te monumentalne, łatwo czytelne poprzez swe emblematy (pastorał, berło, tarcza) a przy tym ciekawie rozwiązane w kolorze i fakturze bryły, umieszczone w głębi sceny, patronują niezmiennie poprzez cały czas przedstawienia wszystkim rozgrywającym się w spektaklu wydarzeniom. Uproszczone i oszczędne elementy lokalizują miejsce i określają charakter zmieniających się obrazów; a więc okno gotyckie i stół uplastyczniają wnętrze mieszkalne, samotna kolumna – katedrę w Reims, łukowate obręcze – dwór królewski w Chinon, itp. Takie ujęcie bardzo wyraźnie przenosi sztukę w wymiar dramatu myśli, odcina ją od wszelkich pokus widowiskowo-historycznych i nastraja widza od razu na odbiór jej w kategoriach wielkiego dyskursu intelektualnego.

Leonia Jabłonkówna, Święta Joanna Shaw’a w Krakowie, Teatr 1956, nr 8.

Fotografie

Video

Wideo (0)

Animacje kostiumów

Animacje kostiumów (1)

Narodowy Stary Teatr w Krakowie tel. 48 12 4228566, 48 12 4228020 wew. 134 fax 12 2927512 e-mail:muzeum@stary.pl