/…/ zacznijmy od samego Hamleta. Wajda zaskoczył wszystkich: obsadził w roli Hamleta Jerzego Stuhra. Wydawało się, że nic z tego nie będzie. /…/ Tymczasem ten Hamlet okazał się znakomity. Ludzki, pełen ciepła, od pierwszej chwili wzbudza zaufanie. Hamlet Stuhra bardzo wyraźnie zmienia się wraz z rozwojem akcji. Początkowa spontaniczność zanika. Staje się skąpy w gestach, rozważny w słowach. Refleksyjność przechodzi w spryt, wrażliwość przeradza się w przebiegłość.

/.../Teresa Budzisz-Krzyżanowska zagrała królowa jednocześnie kobieca i dziecinną, namiętną i naiwną. Zagrała kobietę bardzo szczęśliwą i słabą, która umie się bronić jedynie czułością. Wypije truciznę, gdy wie, że już wszystko stracone. Królowa Gertruda jest za słaba, żeby przeżyć tragedię.

/…/ Dla Klaudiusza w przedstawieniu Wajdy (Jerzy Trela) trudno stracić głowę. Wyniosły, nieco sztywny, ma coś złego w twarzy. Swoją wyniosłością, bezwzględnością w podejmowaniu decyzji, gładką interpretacja każdego świństwa mógłby zafascynować chyba tylko Poloniusza. Jesteśmy przekonani, że Klaudiusz jest przeciwnikiem mądrym i przewidującym. Dobra znajomość ludzi podpowiada mu, że coś się kryje za szaleństwem Hamleta. A mimo to pozwala się zaskoczyć. Sztuka sprawia, ze coś w nim pęka. Bo Klaudiusz już miał w sobie tę rysę – strach. Wierząc, że istnieje gdzieś wyższy porządek, naprawdę boi się tylko kary doczesnej. I to Trela zagrał świetnie: dumę człowieka posiadającego władze nad innymi i zaciętość gracza, gdy chodzi o wielką stawkę. /…/

Przedstawienie Wajdy grane jest z całym szacunkiem dla Szekspira. Ważne jest każde słowo, więc mowa nie przytłumiona gestami, główne postacie są niemal statyczne – drobne gesty rak, odwrócenie głowy, kilka kroków, nic więcej. Jedynie w momentach wielkiego napięcia ruch gwałtownie eksploduje, nagle nieopanowana reakcja słowach wywołuje nieopanowaną reakcję ciała. I znika. /…/

M. Dzieduszycka, „Hamlet” Andrzeja Wajdy, Odra 1982, nr 10.

/…/ Reżyser poprowadził aktorów w kierunku uwiarygodnienia psychologicznego rysunku postaci, odebrania im dworskiej monumentalności na rzecz zwyczajnej ludzkiej prawdy. Jaka ona jest, to znaczy, jaki jest Hamlet, ów duński książę, targany imperatywem zemsty i własna niemocą? /…/ Jerzy Stuhr gra „swego” Hamleta z dużym wewnętrznym skupieniem. Aktor przyzwyczaił na s do ról iskrzących, fajerwerkowych tak bardzo, że ta wewnętrzna koncentracja, a na początku nawet jakby zasznurowanie psychiczne stają się ważnym atutem roli. Hamlet Stuhra czuje ból swego istnienia, swoją walkę, niemoc i zmęczenie. Analizując siebie nieustannie, łaje swoją słabość, swój brak konsekwencji w dążeniu do celu. /…/

Osobą czującą i myśląca pokrewnie jest w spektaklu Ofelia. Grana przez Annę Polony, od początku chce być serdeczną przyjaciółką ukochanego księcia. Od pierwszej sceny w sali tronowej Ofelia zdaje się rozumieć Hamleta, jego niechęć pozostawania na zamku, uczestniczenia w zabawie, trawiący go wewnętrzny smutek. Kontakt tych dwojga, ta snująca się nic autentycznego porozumienia, zostaje zerwana konwenansem dobrego wychowania, bezdyskusyjnie obowiązującą zasadą powolnością córki wobec woli i starszeństwa ojca. Nie pierwszy i nie ostatni raz posłuszeństwo i konwenans niweczą szansę autentycznego szczęścia. Po raz pierwszy za to, w mym doświadczeniu, miłosnej tragedii Hamleta nadano taki kształt.

Jest w Hamlecie wiele spraw: „… polityka, przemoc i moralność, spór o jednoznaczność teatraliów i praktyki, o cele ostateczne i sens życia, jest tragedia miłosna, rodzinna, państwowa, filozoficzna, eschatologiczna i metafizyczna. Wszystko, co chcecie!”. /…/ jest w przedstawieniu A. Wajdy wiele spraw, ale przede wszystkim jest Hamlet, który boryka się z pytaniem, jak żyć? I mimo zmęczenia, okrucieństwa losu i pogardy dla świata sam usiłuje udzielać na to pytanie odpowiedzi.

Barbara Sierszuła, Zmęczenie Hamleta, Kurier Polski 1982, nr 23.

Fotografie

Video

Wideo (0)

Animacje kostiumów

Animacje kostiumów (0)

Narodowy Stary Teatr w Krakowie tel. 48 12 4228566, 48 12 4228020 wew. 134 fax 12 2927512 e-mail:muzeum@stary.pl