W filmie „Być albo nie być” poprzez wykorzystanie formy komediowej Lubitschowi udało się z jednej strony scharakteryzować niemieckich okupantów w Polsce, z drugiej zaś – poruszyć temat wzajemnego oddziaływaniem sztuki i rzeczywistości.

Ernst Lubitsch, niemiecki reżyser o żydowskich korzeniach, którego rodzina wywodziła się z Polski, nakręcił w Stanach Zjednoczonych na podstawie książki węgierskiego autora Melchiora Lengyela film, w którym ideologia zniszczenia zderzona została z utopijnym komizmem. Jednocześnie, z pozoru banalna komedia skłania do refleksji nad siłą i bezsilnością teatru. Polacy są w nim traktowani przez Niemców na równi tylko wówczas, gdy tamci spotykają ich jako aktorów. Kreując (improwizując) role, które pisze im historia, pełna niebezpieczeństw i nieprzewidywalnych sytuacji, mają konkretny wpływ na otaczającą ich rzeczywistość. Lubitsch opisuje w ten sposób teatr, który w przypadku świadomego wykorzystania środków, naprawdę może kształtować rzeczywistość i wpływać na bieg realnych zdarzeń. W jego filmie sztuka jest alternatywą życia w ekstremalnych warunkach, kiedy straciło ono ludzki wymiar.

Międzynarodowy projekt WANDERLUST jest wspierany finansowo
przez Kulturstiftung des Bundes (Federalną Niemiecką Fundację Kultury).

Partnerem projektu jest Dom Norymberski w Krakowie.

www.stary.pl • www.gorki.de

[…]Polscy aktorzy buntują się przeciwko terrorowi nieakceptowanej przez siebie rzeczywistości. Improwizują, uciekają się do maskarady i przebieranek. Przekraczają ramy narzucanej im gry. Dosłownie: omijają labirynty dekoracji, niszczą ją. Finał perfekcyjnego spektaklu Peschel zarezerwował dla publiczności. Aktorzy patrzą w naszą stronę. Co byś zrobił, gdybyś jednym strzałem mógł zakończyć wojnę?

Jacek Cieślak, Błazenada o poważnych sprawach, Rzeczpospolita 2011, nr 73.

[…]Teatr nieustannie zderza się tutaj z życiem. Tekturowe dekoracje ujawniają sceniczną proweniencję, niczego nie udają. Działalność w ruchu oporu miesza się z romansowym wodewilem i aferą szpiegowską. W tej trudnej, łamiącej konwencje gatunkowe komedii, doskonale odnaleźli się aktorzy Starego. To oni w efekcie uratowali spektakl. Brawurowy Adam Nawojczyk jako Józef Tura - mitomański gwiazdor sceny - w końcu dostał zadanie na miarę swoich możliwości; znakomita jest Anna Radwan-Gancarczyk - przemiennie ironiczna i komiczna żona Tury (w filmie Lubitscha tę rolę grała wielka Carole Lombard). W obsadzie nie ma zresztą słabych punktów: wyróżniłbym zwłaszcza zabawną Katarzynę Krzanowską w roli zmieniającego płeć, ale niezmieniającego "zarostu" dyrektora teatru; wzruszających Andrzeja Kozaka i Błażeja Peszka - halabardników z marzeniami; wreszcie wprowadzającego na scenę kilka minut autentycznej grozy Krzysztofa Zawadzkiego, grającego szpiega gestapo. W finale przedstawienia świetni aktorzy Starego patrzą spode łba na widownię. Jakoś trzeba to skończyć. Może brawa?

Łukasz Maciejewski, Nawet Quentin Tarantino nie pomógł Staremu Teatrowi, Polska Gazeta Krakowska 2011, nr 78.

Fotografie

Video

Wideo (0)

Animacje kostiumów

Animacje kostiumów (0)

Narodowy Stary Teatr w Krakowie tel. 48 12 4228566, 48 12 4228020 wew. 134 fax 12 2927512 e-mail:muzeum@stary.pl